Hoe The Voice een stem kreeg 

Een jongen die vroeger bij mij op school zat, hij was een paar jaar ouder, kon al erg goed gitaar spelen toen ik er net mee begon. Regelmatig ging ik naar hem toe, zat dan een uur ademloos en met uitpuilende ogen te luisteren en kijken naar wat hij deed. Vervolgens rende ik naar huis, pakte mijn eigen gitaar en probeerde na te doen wat ik zojuist had gezien. YouTube bestond nog niet. Wat mij, naast zijn perfecte gitaartechniek, verbaasde aan hem, was dat hij niet in een bandje speelde en sowieso eigenlijk nooit samen met anderen speelde. Hij trad nergens op, dat boeide hem niet. Hij zat gewoon op z’n kamer perfect gitaar te spelen voor niemand. Ik was technisch minder begaafd, maar wilde wél heel graag iets dóen met anderen, in een bandje spelen, optreden! Beroemd worden? Nee, niet in de eerste plaats, maar hey, soms droomde ik er wel van. Had ik er alles voor over om beroemd te worden? Nee. Is er ooit iemand geweest die mij vertelde mij ‘groot’ te kunnen maken, mits ik maar alles deed wat hij of zij vroeg? Ook nee.  

Het is de afgelopen jaren natuurlijk behoorlijk uit de hand gelopen. Met de komst van het internet en YouTube leek iedereen in één klap beroemd te kunnen worden. Met alle verleidingen van dien. Volle zalen, te gast zijn in talkshows, andere sterren ontmoeten, belangstelling, geld, een luxe leven. Je zou er álles voor over kunnen hebben om het te bereiken, al is het vaak maar voor even. Vluchtig sterrendom. Doe je mee aan een talentenshow en wil je het héél erg graag, dan ontstaat er vaak een onevenwichtige situatie. Want de mensen die jou begeleiden kennen het wereldje. Kunnen je dingen beloven. Gouden bergen. Maar ze kunnen ook misbruik maken van jouw droom. 

Jaren geleden deed mijn nichtje mee aan The Voice Kids. Ik mocht op de opnamedag de hele dag met haar mee! Ik nam m’n gitaar mee, we speelden en zongen wat in de ruimte waar je wachtte tot je aan de beurt was. Er werd een filmpje opgenomen met haar. Voor het geval ze door zou gaan. Je loopt tussen bekende mensen. Je zit in een bubbel. Een soort droomwereld. Die droomwereld werd goed beschermd, want je moest meteen al een soort contract tekenen, waarin je beloofde geen negatieve dingen over het programma naar buiten te brengen. Best raar. Maar ik ontdekte dan ook een hoop nep. Mijn nichtje kon en kan fantastisch mooi zingen, maar ze kreeg een nummer toegewezen dat totaal niet bij haar paste. Daar kon je niets aan veranderen. Maar na haar optreden vroeg één van de juryleden waarom ze juist dát nummer had gekozen. Huh? Maar er was al te kennen gegeven dat je dan maar iets moest verzinnen in plaats van te zeggen: ‘Ik héb dit nummer helemaal niet zelf gekozen!’ Bij haar en de andere optredens bleek ook dat de (vaak nogal hysterische) reacties van de coaches van tevoren werden gescript door floormanagers, zo zagen mijn vrouw en dochters, die in de zaal zaten.  

Gelukkig (zeg ik nu zéker) ging m’n nichtje niet door. Inmiddels doet ze conservatorium en zingt ze vooral wat ze zelf wil en mág ze zichzelf zijn. En inmiddels bleek dat er bij The Voice nog véél meer aan de hand was dan die nepperij. En is het programma per direct gestopt, wegens jarenlang seksueel grensoverschrijdend gedrag van coaches en medewerkers. Probleem opgelost? Nee! Want het gaat niet alleen over situaties waarin iemand beroemd wil worden. Het gaat over ongelijkwaardige relaties. Machtsverschil. Machtsmisbruik. En dat is er nog op veel teveel plekken. Op kantoren, bij bedrijven, in de entertainmentwereld. Op scholen.  

De afgelopen week werd de opmerking van meneer De Mol (je gaat je afvragen: ‘wie is De Mol?’) dat vrouwen vooral eerder iets moeten zeggen, teruggekaatst met: ‘Het ligt niet aan de vrouwen’. En de tekst: ‘Parents, protect your daughters’, werd al snel gewijzigd in: ‘Parents, educate your sons’ en die veranderde weer in de eindversie: ‘Parents, educate your children!’ En zo is het. Want overal, waar wie dan ook misbruik maakt van zijn of haar macht en (seksueel)grensoverschrijdend gedrag vertoont, is er iets volledig misgegaan. Misschien in de opvoeding. Misschien in het feit dat iemand zich almachtig waant en denkt alles te kunnen doen. 

Jij bent fout. Jij. Niet degene die het overkomt. Ook op school. Kijk elke ochtend even in de spiegel en zeg hardop: ‘Wie denk ik wel dat ik ben?’ Misschien helpt het. Dat geldt voor docenten én leerlingen. Pas wanneer niemand zichzelf meer zó overschat dat hij (mééstal hij..) denkt dit soort dingen te kunnen doen, wordt het kantoor, de werkplek, het tv-programma, de sportvereniging, de school pas een veilige plek. En pas dán is die stem, die The Voice uiteindelijk kreeg, niet voor niets geweest. 

Bert Jansen
Docent VC Twello