mij een zorg

Veluws College Twello
mavo en onderbouw havo, vwo
Hietweideweg 20
7391 XX Twello
T: 0571-271561
www.veluwscollege.nl
Mij een zorg
In mijn tijd als basisschoolleerkracht begon ik ooit het schooljaar met een klas van
achtendertig leerlingen. Daarbij zaten ook nog eens flink wat leerlingen met ‘zorg’.
Allerlei problemen waar toen nog geen naam voor bestond. De term ‘Passend Onderwijs’
bestond nog niet. Het paste in elk geval nauwelijks in het lokaal. Wanneer de voorste z’n
stoel achteruit schoof, kegelde iedereen daarachter als een blokje in een dominospel
om. Een vak als handenarbeid bestond bij de gratie van heel veel hulpouders. Een
uitdaging, zo’n schooljaar. De enige manier om je leerlingen met al die niveaus, van
hoogbegaafd (‘verdraaid slim’, heette dat toen) via ‘laagbeschaafd’ (moeilijk opvoedbaar)
tot ‘moeilijk lerend’ te bedienen, was een opslagloods met geduld en het werken in
groepen. ‘Zelfstandig Werken’ heette dat. Er kwam speciaal een ambulant begeleider
om de leerkrachten tips te geven hoe je een deel van je klas ‘zonder jou’ kon laten
werken. In de middenbouw was dat nog een hele klus. Potje met vulpenvullingen op je
tafel (‘zelf verwisselen!’), reservepotloden, extra opdrachten voor als je klaar was, weten
waar alles lag en waar je alles neer moest leggen. Toiletgebruik met behulp van de
groene en rode bordjes aan de lokaaldeur. Het teken voor zelfstandig werken was
bijvoorbeeld een teddybeer met rode of groene pet op een kruk voor de klas of een
vlaggetje aan het schoolbord. Uitleg aan de hele klas en daarna met een klein groepje
zorgleerlingen aan de slag. Intensieve dagen, jaren. En toen waren er nog scholen waar
kinderen die het écht niet gingen redden opgevangen konden worden. Nu hebben we
‘Passend Onderwijs’. Het past nog steeds niet in die lokalen, dat is volgens mij niet
veranderd. Maar terwijl in de media de eerste serieuze berichten over het mislukken van
het passend onderwijs de kop opsteken is er een handtekeningenactie gaande om een
school als De Ambelt, voor leerlingen met speciale zorg, te behouden voor een
aangekondigde sluiting. De leerlingen van deze scholen moeten verspreid worden over
de reguliere scholen. Hier klopt iets niet. Het deed me even denken aan al die
vluchtelingen die verspreid worden over Nederland, Europa. Laten we alsjeblieft
voorkomen dat de zorgleerlingen de vluchtelingen van het onderwijs worden.
Vluchtelingen die niemand wil of kan opvangen en zorg geven.
Afgelopen week hadden wij een avond drie Syrische vluchtelingen te eten. Ik ben niet
op ‘schouderklopjacht’, maar de opvang in de Americahal in Apeldoorn is ongeveer bij
mij om de hoek. Het werd een bijzondere avond. Google Translate vormde een goed
hulpmiddel bij de gesprekken. Maar ook gebarentaal, muziek, eten, drinken. Toen we
vroegen wat we voor ze konden doen, waaraan ze het meest behoefte hadden, was het
antwoord: ‘Iemand die ons de Nederlandse taal leert! En dan echt in een klas!’ Oh nee,
nóg meer zorgleerlingen voor dat allangnietmeerPassendeOnderwijs? ‘We hebben niet
eens plek voor onze éigen mensen!’, is een veelgehoord terugstuurargument. Ik vraag
me dan altijd af wie die ‘eigen mensen’ zijn. Ik heb niets méér met iemand uit het
zuidelijkste puntje van Zuid-Limburg dan met een Syriër, alleen omdat de eerste binnen
grenzen woont die ik niet zelf heb getrokken. Ik heb het geluk dat ik ‘hier’ ben geboren,
maar dat is niet mijn verdienste. Ik heb er niets voor gedaan. Hooguit mijn ouders.
Verder is het ‘stom geluk’. Maar heb ik daarom méér recht op vrijheid? Hebben mijn
kinderen méér recht op onderwijs? Laten we met z’n allen heel veel scholen gaan
bouwen. Voor heel veel leerlingen. En als er even wat minder kinderen geboren worden
vangen we in die scholen gewoon vluchtelingen op. En dan gaan we die weer lesgeven.
‘Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen’. Wie heeft er niet ooit in een
volle kroeg dat lied staan meebrullen? Nou dan. Refreintje erbij: ‘Iedereen heeft recht op
onderwijs, goed onderwijs voor iedereen!’ Dat het idee van Passend Onderwijs nogal
ongepast is, zagen we natuurlijk allang aankomen.
Het zou zo leuk zijn wanneer de minister van Onderwijs eens zou roepen: ‘Willen jullie
méér of minder scholen?’ (méér! méér!) ‘Dan gaan we dat regelen..!’ Want het moet en
zal ons een zorg zijn.
Bert Jansen,
Docent Veluws College Twello